Luật số 4 của FIFA (Luật trang phục cầu thủ) trong phiên bản 2024–2025 quy định chặt chẽ các tiêu chuẩn về trang phục thi đấu để đảm bảo an toàn, công bằng và nhận diện trên sân. Những quy định này bao gồm từ thành phần bắt buộc của bộ đồ thi đấu đến giới hạn với phụ kiện, biểu ngữ và các yếu tố mang tính chính trị hay thương mại. Bài viết tóm tắt các điều khoản chính, nêu ví dụ minh họa tại các giải đấu lớn và chỉ ra những tình huống trọng tài có thể yêu cầu thay đổi trang phục trước hoặc trong trận đấu.
Năm phần bắt buộc của trang phục thi đấu theo Luật số 4
Theo Luật số 4, mỗi cầu thủ khi thi đấu phải mặc một bộ đồng phục tiêu chuẩn gồm 5 phần chính:
- Áo thi đấu có tay (sleeved shirt) — màu áo phải tuân thủ quy định màu chủ đạo đội đăng ký.
- Quần thi đấu (shorts).
- Tất (socks) che phủ hoàn toàn ống bảo hộ.
- Ống bảo hộ (shin guards) — bắt buộc và phải bằng chất liệu phù hợp, gọn nhẹ.
- Giày (boots) — không được có phần nhọn hay vật liệu gây nguy hiểm cho người khác.
Thủ môn phải mặc trang phục khác màu rõ rệt so với đồng đội, đối phương và trọng tài để đảm bảo phân biệt vị trí trong các tình huống. Nếu hai đội có trang phục quá giống nhau, trọng tài có quyền yêu cầu một bên đổi áo hoặc mặc áo dự bị trước khi trận đấu bắt đầu.
Quy định trang phục cầu thủ theo Luật FIFA 2024-2025: áo tay dài, quần, tất, ống bảo hộ, giày
Phụ kiện, thiết bị bảo hộ và giới hạn an toàn
FIFA cho phép một số phụ kiện và thiết bị bảo hộ nhưng kèm theo điều kiện an toàn và tính đồng nhất màu sắc khi cần:
- Găng tay, áo giữ nhiệt, băng đầu, khẩu trang bảo hộ (face mask) chỉ được phép nếu vật liệu mềm, không có phần cứng có thể gây nguy hiểm cho người khác.
- Phụ kiện tôn giáo (vòng tay, dây chuyền, bùa) bị cấm nếu có nguy cơ gây chấn thương; việc đeo trang sức kim loại trong thi đấu thường không được chấp nhận.
- Các thiết bị có tính phát sáng, đèn LED hoặc vật liệu phản quang có thể bị cấm nếu làm phân tâm hoặc nguy hiểm.
- Phần in/biểu tượng trên áo không được mang nội dung chính trị, tôn giáo hay quảng cáo vượt quy định; FIFA có quyền yêu cầu gỡ bỏ hoặc che phủ.
Ví dụ thực tế: Tại World Cup 2022, đội tuyển Bỉ bị yêu cầu loại bỏ chi tiết chữ “Love” trên áo thi đấu do vi phạm quy định về nội dung trên trang phục; trong một tình huống khác, thủ môn Đan Mạch từng phải thay găng tay vì họa tiết bạc tiêu phản quang có thể gây ảnh hưởng tới đối thủ. Trường hợp Paul Pogba tại Serie A cũng từng bị trọng tài nhắc nhở do đeo dây chuyền trong trận đấu — minh họa cho nguyên tắc không được phép đeo vật có thể gây nguy hiểm.
Vai trò của trang phục trong nhận diện, thương mại và chiến thuật
Trang phục thi đấu hiện đại vừa phục vụ mục tiêu kỹ thuật vừa là biểu tượng bản sắc của câu lạc bộ hoặc đội tuyển:
- Màu áo giúp phân biệt đội và thể hiện bản sắc (ví dụ: đỏ của Liverpool, trắng của Real Madrid).
- Các nhà sản xuất (Nike, Adidas, Puma…) phát triển công nghệ vải nhằm tối ưu hóa hiệu suất: nhẹ hơn, thoáng khí hơn, khả năng điều hòa nhiệt tốt hơn.
- Về mặt chiến thuật, trang phục không trực tiếp thay đổi lối chơi nhưng ảnh hưởng tới khả năng nhận diện nhanh trong các tình huống pressing, phản công; khi màu áo hai đội quá tương đồng, trọng tài có thể yêu cầu một bên đổi trang phục để tránh nhầm lẫn.
Biểu tượng trên áo thi đấu bị FIFA yêu cầu gỡ bỏ: ví dụ đội tuyển Bỉ World Cup 2022
Những tình huống thường gặp và xử lý của trọng tài
- Cầu thủ được chọn màu giày tùy thích chứ? Được phép miễn là giày không gây nguy hiểm, không có đèn LED hoặc chi tiết phản quang gây nhiễu.
- Áo giữ nhiệt khác màu so với áo chính có bị cấm? Bị cấm nếu không cùng màu chủ đạo với tay áo; luật yêu cầu áo trong cùng màu chủ đạo khi áo giữ nhiệt có lộ phần tay.
- Phụ kiện tôn giáo có được đeo? Chỉ được phép nếu không có phần cứng, không làm tăng nguy cơ chấn thương cho bản thân hoặc người khác.
- Thủ môn có được mặc quần dài? Được phép như ngoại lệ để bảo vệ trong các tình huống ngã va chạm.
- Trang phục trùng màu với đối thủ thì sao? Trọng tài yêu cầu thay áo hoặc đội mặc áo phụ theo quy định trước khi trận đấu bắt đầu.
Kết luận
Luật trang phục cầu thủ của FIFA 2024–2025 tiếp tục hướng tới hai mục tiêu cốt lõi: bảo đảm an toàn cho cầu thủ và duy trì tính công bằng, rõ ràng trên sân. Những quy định về năm thành phần bắt buộc, giới hạn phụ kiện và xử lý trường hợp trùng màu được thiết kế để giảm rủi ro chấn thương, ngăn cản thông điệp chính trị trên trang phục và giúp trọng tài quản lý trận đấu hiệu quả hơn. Đối với các câu lạc bộ và cầu thủ, tuân thủ những tiêu chuẩn này vừa là trách nhiệm pháp lý vừa là phần của bản sắc chuyên nghiệp trong bóng đá hiện đại.
Bạn nhận định thế nào về vai trò của trang phục trong bóng đá đương đại? Hãy để lại bình luận bên dưới và đón đọc phân tích luật thi đấu tiếp theo của chúng tôi.
